James Ensor (1860-1949) is een veelzijdig kunstenaar, vooral gekend omwille van zijn maskers, maar met zijn grotesken, visioenen, fantasieën en satires stak hij ook de draak met de gevestigde orde, de zelfgenoegzame elites en de vastgeroeste kunstopvattingen. Op die manier kan Ensor gelinkt worden aan de cultuur van de zwans. Zwans is een absurde, ironische, tweedegraadse humor en sluit goed aan bij de Belgische humor: het relativeren van zichzelf en het ongenadig weglachen van alles wat zich een zeker sérieux aanmeet. Deze stroming vond zijn oorsprong in de satirische genootschappen van het midden van de 19e eeuw en mondden uit in de Brusselse zwans-tentoonstellingen die er vanaf 1885 georganiseerd werden. Het is maar een kleine stap van de Brusselse zwans naar het Belgische surrealisme. James Ensor is als het ware de ontbrekende schakel in dit geheel. In haar uiteenzetting gaat historica Eliane Van den Ende nader in op de cultuur van de zwans en op de diverse linken tussen het werk van James Ensor en de Belgische zwans-cultuur.
Lezing door Eliane Van den Ende op zondag 24 maart 2024 om 11u in de ontmoetingsruimte van het E. Verhaerenmuseum. Toegang: 5 €.
